Historia

HISTORIA KLUBU DO CZASU WYBUCHU II WOJNY ŚWIATOWEJ

Z ustaleniem dokładnej daty powstania klubu sportowego „Świt” były duże trudności. W tamtym czasie nikt nie skupiał się na prowadzeniu kroniki, a wszelkie zapiski i notatki zginęły bezpowrotnie podczas wojny lub uległy zniszczeniu podczas licznych powodzi, jakie miały miejsce na terenie Nowego Dworu Mazowieckiego.

Dzięki żyjącym świadkom tamtego okresu udało się ustalić, że klub sportowy „Świt” Nowy Dwór Mazowiecki powstał w 1933 roku, a jego założycielem i pierwszym prezesem był mieszkaniec Nowego Dworu Mazowieckiego – Włodzimierz Mierenkow. Jako pierwsza powstała sekcja piłki nożnej, a z uwagi na brak własnego boiska drużyna przystąpiła rozgrywek dopiero w 1935 roku i właśnie ten rok uznano za oficjalny początek działalności sportowej.

Nowy Dwór Mazowiecki leży w widłach dwóch rzek – Wisły i Narwi, a ze względu na malowniczy krajobraz, jaki otacza miasto, klub zyskał nazwę „Świt”. Niezmiennie obowiązuje ona do dziś. Włodzimierz Mierenkow już 1933 roku opracował status przyszłego klubu. Ustalono w nim, że barwami klubu będą kolory zielony i biały. Został także opracowany herb klubu, który po wielu latach modyfikacji uzyskał ostateczny wygląd.

Również dwa lata przed oficjalnym rokiem założenia klubu zgłoszono drużynę piłki nożnej do Warszawskiego Okręgowego Związku Piłki Nożnej (przyp. 1) . Pierwsze pieniądze klub pozyskiwał w dość niekonwencjonalny sposób. W użyczanych lokalach odbywały się imprezy rozrywkowe, zabawy taneczne, a na łąkach znajdujących się nieopodal miasta odbywały się mecze towarzyskie, z których dochód w całości był przeznaczany na bieżącą działalność sportową klubu. Innym źródłem zdobywania środków finansowych były obowiązkowe składki członkowskie oraz ofiary i darowizny od mieszkańców miasta wpisywane do tzw. księgi honorowej przeznaczonej dla najbogatszych i najhojniejszych ofiarodawców. Ze zgromadzonych środków finansowych zakupiono m.in. stroje meczowe. Na wiosnę 1934 roku burmistrz Nowego Dworu Mazowieckiego Kazimierz Przedwiecki przydzielił klubowi w wieczystą dzierżawę część terenu z miejscowego targowiska przy ul. Pólko (przyp. 2) z przeznaczeniem na budowę boiska piłkarskiego. Już na jesieni tego roku drużyna „Świtu” rozegrała towarzyski mecz inauguracyjny z warszawską drużyną KS „Ordon”, która wówczas zajmowała wysokie III miejsce w klasie A WOZPN (przyp. 3) . W tym meczu zwyciężyła drużyna „Świtu” 9:3. Zgodnie z regulaminem rozgrywek o mistrzostwo klasy C WOZPN drużyna przystąpiła do rywalizacji na wiosnę 1935 roku. Po każdym sezonie rozgrywek „Świt” awansował do klasy wyższej.

W 1938 roku zmarł założyciel klubu Włodzimierz Mierenkow, a jego następcą został inny członek zarządu Stanisław Wiśniewski, cywilny pracownik wojska w Modlinie.

W 1939 roku „Świt” przeżywa okres swojej świetności. W decydującym meczu o drugie miejsce w grupie nowodworski zespół spotkał się na boisku Skry w Warszawie przy ulicy Okopowej z silną drużyną Macabi, który wygrał 1:0. Stan finansowy klubu w 1939 roku tuż przed wybuchem II wojny światowej był bardzo dobry. Zdeponowane środki finansowe klubu w Komunalnej Kasie Oszczędności w Nowym Dworze wynosiły około 25 tysięcy złotych, co na tamten okres stanowiło bardzo dużą kwotę.

REAKTYWACJA KLUBU PO 1945 ROKU I DZIAŁALNOŚĆ DO LAT 90.

Uprawianie sportu w czasie II wojny światowej było surowo zabronione, a za łamanie tego zakazu groziła nawet kara śmierci z rąk niemieckiego okupanta. W świetle tak surowo sformułowanych zakazów działacze klubu zawiesili wszelką działalność, a klub praktycznie przestał istnieć, choć nie do końca. O tamtym trudnym dla Polski czasie opowiadał bramkarz drużyny „Świt” sprzed 1939 roku, a później prezes nowodworskiego zespołu Władysław Domański:

Już w 1940 drużyna piłki nożnej „Świt” podjęła działalność sportową. Rozpoczęliśmy rozgrywać potajemnie towarzyskie mecze z drużynami sąsiednich miejscowości: Legionowa, Zakroczymia, Pomiechówka i innych. W naszej drużynie grał nawet były żołnierz niemiecki z imienia Hons, który po utracie lewej ręki na froncie wschodnim ożenił się z nowodworską Niemką o nazwisku Schturmer. Jego obecność w drużynie tworzyła dla nas większe bezpieczeństwo. Mecze ze zrozumiałych względów nie odbywały się na boiskach, ale na łąkach i mimo grożącego niebezpieczeństwa przyciągały licznych widzów. Bywało i tak, że mecz było trzeba nagle przerwać i uciekać w bezpieczne miejsce. W takich warunkach rozgrywaliśmy mecze do końca okupacji.

Po zakończeniu II wojny światowej już w 1946 roku wskrzeszono Klub Sportowy „Świt” Nowy Dwór Mazowiecki. Nastąpiło to dzięki społeczeństwu i działaczom, którym udało się przeżyć wojnę (przyp. 4). Główny inicjatorem reaktywacji był Władysław Domański – przedwojenny bramkarz, a późniejszy prezes klubu. Ponadto „Świt” otrzymał od miasta lokal przy ulicy Granicznej (przyp. 5). Do lat 90-tych XX wieku drużyna piłkarska grała na poziomie od C klasy do A klasy WOZPN i nie spełniała ambicji sportowych ówczesnych działaczy. Przez okres ponad 40 lat, ze względu na warunki panujące w okresie PRL, klub musiał być zrzeszony w jednej z wielu federacji sportowych. W tym okresie „Świt” działał pod auspicjami czterech zrzeszeń. W latach 1948-1956 trafił na Zrzeszenie Sportowe „Gwardia”. Nie był to jednak dobry okres dla klubu, choć początkowo wydawało się, że będzie to dobre rozwiązanie. W tym czasie powstały nawet dwie inne sekcje sportowe: tenisa stołowego i hokeja na lodzie. W 1956 roku w miejsce Zrzeszenia Sportowego powstała Federacja Klubów Sportowych „Gwardia”, do której „Świt” nie został już włączony, gdyż żaden z członków klubu nie był pracownikiem resortu spraw wewnętrznych (np. milicjantem). Władze „Gwardii” zabrały z klubu cały sprzęt sportowy – nawet ten, który klub posiadał od zakończenia wojny. Ponadto przejęto lokal i przekazano go władzom administracyjnym miasta.

Na łamach gazety „Trybuna Mazowiecka”, za sprawą redaktora Janusza Strzałkowskiego, w artykule nagłośniono trudną sytuację „Świtu”. Władze klubu wystosowały w tym tekście apel o pomoc w trudnej sytuacji. Apel prasowy spowodował, że kilka dni później nastąpiło spotkanie władz klubu z przedstawicielami Zrzeszenia Sportowego „Start” w Warszawie, które wyraziło zgodę na objęcie patronatu nad „Świtem” i udzielenia mu pomocy finansowej oraz zakupu sprzętu. Zrzeszenie „Start” działało od 1956 do 1969 roku. W tym okresie środki finansowe, które przekazywano na klub nie były nawet zbliżone do rzeczywistego zapotrzebowania. Trudna sytuacja finansowa zmusiła władze klubu do rozwiązania dwóch sekcji. Bezpowrotnie usunięto w Nowym Dworze hokej na lodzie, który cieszył się dużą popularnością, a zawodnicy zakończyli rozgrywki w III lidze. Zrezygnowano także z sekcji tenisa stołowego. Zrzeszenie „Start” jedynie będzie się kojarzyło z budową nowego stadionu, który oddano do użytku w 1965 roku. Został on wybudowany wspólnymi siłami mieszkańców Nowego Dworu i żołnierzy stacjonujących w pobliskich jednostkach wojskowych. Tym sam klub zmienił swoją lokalizację z ówczesnej ulicy Pólko na ulicę Sportową.

Po wycofaniu Zrzeszenia Sportowego „Start”, „Świt” działał po patronatem Nowodworskich Zakładów Chemii Gospodarczej „POLLENA” oraz został włączony w skład Federacji Sportowej „Chemik”, przyjmując tym samym nazwę „Świt-Pollena”. W ten sposób „Świt” stał się klubem środowiskowym, skupiającym uczniów miejscowych szkół, młodzież pozaszkolną oraz zatrudnionych w zakładach pracy. W tym czasie bardzo duże sukcesy zaczęły odnosić dwie sekcje: podnoszenia ciężarów, której trenerem był Stanisław Życieński i kajakowa, którą prowadził Olgierd Światowiak. Dzięki tym dwóm sekcjom „Świt” może się pochwalić pięcioma olimpijczykami (Izabella Dylewska, Elżbieta Urbańczyk oraz Wojciech Kurpiewski – kajaki oraz Kazimierz Czarnecki i Waldemar Kosiński – podnoszenie ciężarów). Oprócz nich w klubie trenowali wielokrotni rekordziści Polski, Europy i świata. Coraz większe sukcesy generowały coraz większe potrzeby i mimo największych sekcji patronat nie podołał potrzebom. W 1975 roku powołano Międzyzakładowy Klub Sportowy i pod jego auspicjami „Świt” kontynuował swoją działalność do przełomowego roku 1989. W tym czasie postawiono na rozwój dwóch wcześniej wspomnianych sekcji, czyli kajakowej i podnoszenia ciężarów. Piłkarze jeszcze nie osiągali zadawalających rezultatów. Po zmianach w 1989 roku sytuacja finansowa klubu była dramatyczna. Zlikwidowano trzy sekcje sportowe: piłkę siatkową kobiet, kajakarstwo przeniesiono do „Posnani” Poznań, ze względu na lepsze warunki infrastrukturalne oraz zrezygnowano z sekcji podnoszenia ciężarów. Oznaczało to, że „Świt” powrócił do korzeni i znów stał się klubem jednosekcyjnym zajmującym się tylko i wyłącznie piłką nożną (przyp. 6).

LATA ŚWIETNOŚCI KLUBU DO 2015 ROKU

Początek lat 90-tych był bardzo trudny dla klubu z Nowego Dworu Mazowieckiego. Na jednym z posiedzeń zarządu zmieniono nazwę na Miejski Klub Sportowy, który był wspomagany dotacjami z miasta. Do 1994 roku szukano wyjścia z zapaści finansowej, w której nieustannie tkwił „Świt”. Ówczesny wiceprezes klubu Mariusz Szczurowski wyszedł z propozycją fuzji z pobliskim klubem z Kazunia – „Fala”, który działał przy jednostce wojskowej, a od zmian ustrojowych w 1989 roku nie napływali do niego wartościowi zawodnicy. Działacze Wojskiego Klubu Sportowego „Fala” wyrazili chęć, aby połączyć siły ze „Świtem”, a właściciel dużej nowodworskiej piekarni Jacek Nowakowski zgłosił gotowość do sponsorowania drużyny i stworzenia profesjonalnej sekcji piłki nożnej. Dzięki połączeniu „Świt” znalazł się w lidze międzyokręgowej (przyp. 7). Klub zaczął także wspierać jeszcze jeden lokalny przedsiębiorca Wojciech Szymański, który prowadził firmę „Lukullus” zajmującą się branżą mięsno-wędliniarską. W 1992 roku „Świt” odniósł pierwszy sukces i awansował do III ligi. Kolejne lata to pasmo kolejnych sukcesów. Nowodworski zespół w sezonie 1994/1995 awansował do II ligi (przyp. 8), w której w sumie spędził 8 sezonów. W 1998 roku prezesem klubu został Wojciech Szymański, za którego kadencji „Świt” jako klub piłkarski odniósł największe sukcesy. W sezonie 2001/2002 nowodworska drużyna dotarła do ćwierćfinałów Pucharu Polski i znalazła się wśród ośmiu najlepszych klubów w Polsce: „Wisła” Kraków, Łódzki Klub Sportowy, „Ruch” Chorzów, „Legia” Warszawa, „Dyskobolia” Grodzisk Wielkopolski, „Amica” Wronki i „Orlen” Płock (przyp. 9), z którym drużyna „Świtu” przegrała w 1/4 finału. Kolejny sezon przyniósł klubowi największy w historii sukces – awans do najwyższej ligi w Polsce. Za sprawą tzw. „afery barażowej” (przyp. 10) , „Świt” znalazł się w I lidze. Przygoda ta trwała jednak tylko jeden sezon i do 2006 roku klub z Nowego Dworu Mazowieckiego grał w II lidze.

W 2004 roku z klubu wycofał się Wojciech Szymański i tym samym „Świt” stracił płynność finansową. W 2006 roku nastąpił spadek do III ligi, a w 2008 roku – w związku reorganizacją rozgrywek przeprowadzoną przez Polski Związek Piłki Nożnej – „Świt” znalazł się w tzw. nowej III lidze, czyli na czwartym poziomie rozgrywkowym. Rok później dzięki pozyskaniu sponsora, jakim był producent kosmetyków – firma „POLFA TARCHOMIN” – ponownie udało się awansować, tym razem do II ligi wschodniej (przyp. 11). W II lidze wschodniej Miejski Klub Sportowy „Świt” Nowy Dwór Mazowiecki grał nieprzerwanie do 2014 roku. Kolejne problemy finansowe skutkowały degradacją do III ligi łódzko-mazowieckiej.

Przypisy:

Warszawski Okręgowy Związek Piłki Nożnej został założony w 1920 roku, aktualnie nosi nazwę – Mazowiecki Związek Piłki Nożnej, a jego siedziba znajduje się w Warszawie.
Obecnie ul. Lotników.
Warszawski Okręgowy Związek Piłki Nożnej.
Nowy Dwór Mazowiecki przed II wojną światową liczył 11 tysięcy mieszkańców, po wojnie było ich 6 tysięcy. Obecnie liczbę szacuje się na około 30 tysięcy.
Obecnie ulica Zdobywców Kosmosu.
Na podstawie zbiorów i notatek z prywatnego archiwum Tadeusza Affek.
Liga Międzyokręgowa – IV poziom rozgrywkowy.
Obecnie I ligi – tzw. zaplecze Ekstraklasy.
Obecnie klub nosi nazwę „Wisła” Płock.
Medialne określenie okoliczności związanych z degradacją do II ligi piłkarskiej klubu Garbarnia Szczakowianka Jaworzno w 2003 roku.
II liga wschodnia – trzeci poziom rozgrywkowy obejmujący województwa: małopolskie, podkarpackie, świętokrzyskie, lubelskie, łódzkie, mazowieckie, podlaskie i warmińsko-mazurskie.

fragment pracy licencjackiej pt. Kreowanie wizerunku Miejskiego Klubu Sportowego "Świt" Nowy Dwór Mazowiecki w latach 2001-2015, UH SWPS, Warszawa 2016, pod kierunkiem dra Marcina Zaborskiego)

autor: Adam Szabłowski

Założyciel strony mksswit.pl, badacz historii "Świtu", spiker z licencją "Ekstraklasa", z wykształcenia dziennikarz. Od najmłodszych lat zakręcony na punkcie nowodworskiej drużyny. Autor wielu publikacji historycznych dotyczących "Świtu" na łamach Mazowieckiego Gońca Lokalnego. Pracował m.in w Gońcu Lokalnym i Tygodniku Nowodworskim, praktykant Polskiego Radia. Twitter: @ASzablowski